Look who's talking

Heb je ooit wel eens in een lift gestaan met een vreemde? Tenzij je een heel sociaal mens bent, heeft dat ongetwijfeld tot een ongemakkelijke stilte geleid. Een liftritje van tien seconden kan dan eenvoudig veranderen in een marteling die minutenlang lijkt te duren. Niet aankijken, vooral niet aankijken. Maar waarheen dan wel? Wie is er ooit op het belachelijke idee gekomen om een spiegel in de lift te hangen? Het ergste is dat niet alleen jij je van de situatie bewust bent, de ander doet precies hetzelfde. Om vervolgens zonder blikken of blozen een 'fijne dag nog' uit te gooien als de deuren zich openen. Een prima voorbeeld van hoe emotioneel gehandicapt we zijn geraakt, volledig niet meer in staat tot spontane sociale interactie.

Ik heb me lang geïrriteerd aan dat gedrag, vooral wanneer ik het zelf vertoonde. Tot ik ineens een oplossing vond, eentje die te simpel is voor woorden. Er is namelijk maar één woord nodig om de ongemakkelijke situatie in de lift te verhelpen.

'liftstilte'

Het is het enige dat je hoeft te zeggen om het ijs te breken. Het woord snijdt als een mes van opluchting door de spanning en veroorzaakte bijna altijd een lach, vaak zelfs een kort gesprek. Dat heeft niet zoveel met het woord te maken, alswel met wat het woord doet: de situatie benoemen. 'Liftstilte' is zo effectief omdat het in één woord de situatie vangt die beide partijen ervaren en daarmee het bestaan van die situatie onmogelijk maakt.

Het begon met een lift, maar ik leerde al snel dat het werkt op veel meer vlakken. Sterker nog, het werkt in alle facetten van het leven. Toen mijn moeder net was overleden had mijn vader een hele moeilijke periode. Soms goede dagen, vaak slechte. Op slechte dagen zocht hij ruzie. Dat zorgde voor stress, totdat ik dezelfde truc leerde toepassen. 'Je hebt het moeilijk vandaag hè?' is alles dat ik hoefde te zeggen. Woede veranderde in verdriet en een gewoon gesprek werd mogelijk.

Benoem het en het zal verdwijnen. Het werkt zonder uitzondering voor alles. 'Waarom schreeuw je tegen me?' en het schreeuwen zal stoppen, 'Ben je boos op me?' en de lucht klaart onmiddellijk op. 'Zit mijn haar misschien gek?' en je weet direct of die dwalende blik iets te betekenen had of niet. Maar ook diepere zaken: 'Vind je mij niet aardig?', 'heb ik je misschien beledigd?' en ga zo maar door. Het zijn vaak de gedachten die je al in je hoofd hebt, maar die je op een of andere reden geleerd hebt niet uit te spreken.

Dat is jammer, want als je leert juist die gedachten uit te spreken, maak je het leven voor jezelf eindeloos veel eenvoudiger. Dan stop je met projecteren en begin je met informeren. Benoem het en het zal verdwijnen.